ناپایداری کشکک

دررفتگی مکرر کشکک چگونه ایجاد میشود؟ آیا استخوان کشکک شما ناپایدار است ؟

آناتومی

 استخوان کشکک در جلوی زانو قرار دارد. در پشت این استخوان پایین ترین قسمت استخوان ران آن را حمایت میکند. پس کشکک با استخوان ران مفصل میشود. سطح پشتی کشکک پوشیده از غضروف است. سطح جلویی قسمت پایینی استخوان ران هم پوشیده از غضروف بوده و ایندو با هم تماس داشته و مفصلی را به نام مفصل پاتلوفمورال  Patellofemoral میسازند.

سطح جلویی قسمت پایینی استخوان ران به شکل یک شیار پهن است که استخوان کشکک میتواند در آن به راحتی به طرف بالا و پایین حرکت کند. تا وقتی کشکک در این شیار است کارکرد مناسبی داشته و شما میتوانید به راحتی راه رفته، بدوید، بنشینید، بایستید و زانویتان را حرکت دهید. مشکل از زمانی آغاز میشود که کشکک از این شیار خارج میشود. 

علل ناپایداری کشکک چیست ؟

وقتی عضله چهارسر که به کشکک متصل است منقبض میشود کشکک را در شیاری که بستر آن است و در آن قرار گرفته به بالا میکشد. با بالا آمدن کشکک زانو هم به حالت مستقیم قرار میگیرد. بعضی از عوامل میتوانند شرایطی را ایجاد کنند که کشکک در حین حرکت در شیار خود به راحتی به طرفین هم حرکت کرده و احتمالا دچار دررفتگی شود. مهمترین این عوامل عبارتند از :

• در بعضی افراد این شیار از عمق کافی برخوردار نیست و کشکک ممکن است به راحتی به چپ یا راست بلغزد و از جای خود خارج شود.
• کم بودن ارتفاع کندیل خارجی استخوان ران.
• والگوس زانو- به این معنی که ساق نسبت به ران از خط محوری وسط بدن دور شده باشد.
• بلند بودن تاندون کشکک و بالا قرار گرفتن استخوان کشکک در شیار زیر خود.
• چرخش غیر طبیعی استخوان درشت نی به طرف خارج.
• اتصال غیر طبیعی تاندون کشکک به توبرکل تیبیا.
  
• کوچک بودن استخوان کشکک.
• عدم تعادل در عضلات چهارسر ران.
• شلی رباط ها.

وقتی کشکک برای اولین بار در میرود بافت پرده مانندی که در سمت داخل کشکک قرار داشته و واستوس مدیالس را از سمت داخل به کشکک متصل میکند (رتیناکولوم داخلی) پاره میشود. بعد از جااندازی کشکک این بافت خودبخود ترمیم میشود ولی معمولا این ترمیم ناقص بوده و رتیناکولوم شل باقی میماند. این شلی موجب میشود در آینده کشکک ناپایدار شده و با نیروهای کمتری هم دچار دررفتگی مکرر شود. با هر بار دررفتگی کشکک غضروف آن صدمه دیده و این روند در دراز مدت میتواند موجب آرتروز یا ساییدگی مفصل بین کشکک و ران یا مفصل پاتلوفمورال شود.

علائم ناپایداری کشکک

این بیماری در دختران بیشتر از پسران دیده میشود. در این بیماری کشکک به راحتی به یک طرف جابجا میشود. در حین راه رفتن زانو میگیرد. جلوی زانو دردناک است و این درد با فعالیت بیشتر میشود. نشستن دردناک است. زانو خشکی دارد. زانو در حین حرکت صدا میدهد و گاهی متورم میشود. در رادیوگرافی ممکن است بالا بودن کشکک و یا کم بودن ارتفاع کندیل خارجی ران دیده شود. در رادیوگرافی خاصی که از زانو به عمل میاید و به آن نمای کشکک Patellar view میگویند ممکن است انحراف کشک به یک سمت دیده شود.

تشخیص

با معاینه و استفاده از رادیوگرافی ساده و سی تی اسکن امکانپذیر است. در حین معاینه وقتی پزشک میخواهد با انگشت کشکک را به سمت خارج هل بدهد بیمار از دررفتگی کشکک میترسد و مانع این معاینه میشود. به این معاینه تست وحشت Apprehension test میگویند.

درمان ناپایداری کشکک

اگر کشکک از جای خود خارج شده است پزشک ارتوپد سعی در جااندازی آن میکند. ممکن است کشکک جابجا شده بطور خودبخودی جا بیفتد. در حین این جابجا شدن، ممکن است غضروف و یا حتی استخوان سطح مفصلی بین کشکک و ران آسیب دیده و ایجاد درد کند.

ناپایداری کشکک اگر کم باشد درمان آن غیر جراحی است. با استفاده از نرمش های خاص و تقویت عضلات چهارسر سعی میشود پایداری کشکک در شیارش بیشتر شود. گاهی از بریس های خاصی برای کمک به پایداری کشکک در محل خود استفاده میشود.

اگر این ناپایداری شدید باشد ممکن است نیاز به عمل جراحی پیدا شود. در این اعمال جراحی معمولاً با سفت کردن قسمتی از تاندون های حمایت کننده کشکک و یا با شل کردن تعدادی دیگر سعی میشود مسیر حرکت تاندون در شیار به حالت طبیعی نزدیک شود.