سندرم مچ دستی

سندروم تونل کارپ یا کانال مچ دستی بیماری است که به علت فشار به عصب مدیان هنگام عبور از درون تونل مچ دستی ایجاد میشود.

در مچ دست مجرا و تونلی وجود دارد که به آن کانال کارپ یا تونل مچ دستی میگویند. در یک طرف این تونل استخوانچه های مچ دست قرار گرفته اند. ترتیب قرار گرفتن این استخوانچه ها بصورتی است که شکل یک قوس یا هلال یا ناو را بوجود میاورند. به دو طرف این قوس یا هلال یک رباط یا نوار بافتی محکم متصل شده که به آن رباط عرضی مچ دست Transverse carpal ligament میگویند.

ترکیب این دو ساختمان یعنی از یک طرف مجموعه استخوانچه های مچ دست و از طرف دیگر رباط عرضی مچ دست یک کانال یا تونل را میسازد. از درون این کانال 9 تاندون خم کننده انگشتان دست و عصب مدیان یا میانی عبور میکنند. این تاندون ها و عصب از ساعد پایین آمده و از داخل تونل عبور کرده و به کف دست میرسند. عصب مدیان سپس در کف دست به شاخه هایی تقسیم شده و حس کف دستی انگشتان شست وسبابه و میانی و نیمه خارجی انگشت انگشتری و همچنین حرکات عضلات ناحیه تنار را تامین میکنند.

عصب مدیان یک عصب حسی و حرکتی است. این عصب مسئول حس دادن به انگشتان شست و سبابه و میانی و نیمی از انگشت انگشتری و حس کف دست است. این عصب همچنین موجب تحریک عضلات برجستگی تنار میشود. برجستگی تنار در کف دست و در مجاورت انگشت شست بوده و حاوی عضلاتی است که شست را حرکت میدهند.

گاهی اوقات بنا به عللی فضای درونی این کانال تنگ میشود. بطور مثال وجود یک تومور یا کیست در درون کانال میتواند فضای آن را تنگ کند و یا بد جوش خوردن یک شکستگی مچ دست میتواند موجب تغییر شکل استخوان شده و فضای کانال را تنگ کند. ولی در غالب اوقات علت کاهش فضا تورم تاندون ها خم کننده انگشتان و غلاف اطراف آنها است که از درون این فضا عبور میکنند.

این تاندون ها میتوانند به علت حرکات مکرر و مداوم مچ دست و انگشتان متورم شوند. کارهایی مانند تایپ زیاد و یا استفاده زیاد از پیانو میتوانند موجب بروز علائم سندورم کانال کارپ شوند. گاهی اوقات تورم تاندون ها و غلاف آنها به علت تغییرات هورمونی است که در دوران بارداری یا یائسگی برای بیمار ایجاد میشود.

زنان سه برابر مردان به سندرم تونل کارپال مبتلا می شوند، شاید به خاطر اینکه تونل کارپال خانم ها کوچکتر از آقایان است. در این حالت دست برتر ابتدا تحت تاثیر بیماری قرارگرفته و درد شدید تری در آن ایجاد می شود. افراد مبتلا به دیابت یا سایر بیماری های متابولیک نیز بطور مستقیم دچار آسیب های عصبی می شوند و به همین خاطر در معرض ریسک بالاتر وارد شدن فشار به عصب قرار دارند. سندرم تونل کارپال معمولاً فقط در افراد بزرگسال مشاهده می شود.

ریسک ابتلا به سندرم تونل کارپال به افرادی که در یک صنعت یا شغل خاص فعالیت می کنند، محدود نمی شود، اما این مشکل بیشتر در بین افرادی مشاهده می شود که در خطوط مونتاژ کارخانجات، دوزندگی، روغن کاری، تمیز کردن، و نیز بسته بندی گوشت یا ماهی مشغول به کار هستند. در حقیقت، سندرم تونل کارپال در این افراد سه برابر بیشتر از پرسنلی که بطور خاص مسئولیت ورود اطلاعات به سیستم های کامپیوتری را بر عهده دارند، مشاهده می شود.

درمان های بدون جراحی

دارو درمانی: در شرایط خاص، داروهای خاص می تواند به تسکین درد و ورم ایجاد شده به خاطر سندرم تونل کارپال کمک موثر نماید. داروهای ضد التهاب غیر استروئید همچون آسپیرین، ایبو پروفن، و سایر مسکن های موجود در داروخانه ها می توانند به کاهش علائم بیماری برای یک دوره کوتاه مدت کمک کرده یا امکان انجام حرکت های عادی مچ را فراهم نمایند. داروهای دیوریتیک خوراکی نیز می توانند به کاهش ورم ایجاد شده کمک نمایند. داروهای کورتیکو استروئید (همچون پردنیزولون)یا داروی لیدوکائین را می توان بطور مستقیم به مچ دست تزریق کرد یا به صورت خوراکی (در مورد داروی پردنیزون) برای کاهش فشار وارد شده به عصب میانی و کاهش فوری و موقت علائم خفیف یا متوسط بیماری مصرف کرد. توجه داشته باشید افراد مبتلا به دیابت می بایست بدانند مصرف طولانی مدت کورتیکو استروئید می توانند تنظیم سطح انسولین در بدن را دشوار کند. به همین خاطر نباید این دارو بدون تجویز پزشک مصرف شود. بعضی از مطالعات انجام شده نشان می دهد مصرف مکمل های ویتامین ب 6 (B6) یا پيريدوکسين می تواند باعث کاهش علائم ناشی از سندرم تونل کارپال در فرد بیمار شود.

تزریق پی آر پی (PRP) نسبت به تزریق کورتون کاملا بدون عارضه است و نتایج بهتری دارد.

تمرین های حرکتی: تمرین های حرکتی کششی و تقویتی می توانند به افراد در جهت کاهش علائم ناشی از بیماری کمک موثر نماید. این تمرین های حرکتی تحت نظارت متخصص فیزیوتراپی انجام شده که دارای دانش و تجربه لازم برای درمان آسیب های فیزیکی است یا این تمرین ها تحت نظارت یک متخصص کار درمانی انجام می شود که دارای دانش و تجربه لازم در ارزیابی آسیب های فیزیکی و کمک به ایجاد مهارت های لازم برای بهبود سطح سلامت و کیفیت زندگی می باشد.

عمل جراحی

آزاد سازی تونل کارپال یکی از رایج ترین عمل های جراحی در آمریکا است. در این حالت معمولاً پیشنهاد می شود اگر علائم بیماری برای 6 ماه دوام و ماندگاری داشته باشند، می توان از عمل جراحی برای آزاد کردن نوار بافتی اطراف مچ دست جهت کاهش فشار وارد شده به عصب میانی استفاده کرد.

جهت مشاهده نمونه جراحی CTS به قسمت گالری جراحی مراجعه کنید.